Το Δεκέμβριο του 2019 η εμφάνιση της νόσου του κορωνοιού covid-19, η οποία μέσα σε 3 μήνες εξελίχθηκε σε πανδημία, ανάγκασε πολλες υγιειονομικές αρχές να ζητήσουν από τους πολίτες που έχουν προσβληθεί ή έχουν έρθει σε επαφή με φορείς να μπουν σε καραντίνα ή να απομονωθούν .
Οι όροι «καραντίνα» και «κοινωνική απομόνωση» λέξεις άγνωστες ή ανοικείες για τον ευρύ πληθυσμό δημιούργησαν η δημιουργούν αντιφατικά συναισθήματα στους ανθρώπους, τα οποία κυμαίνονται από την αγωνία, το άγχος, την ανησυχία, το φόβο τον πανικό, έως την αδιαφορία, την άγνοια, το θυμό, την υποτίμηση ή ακόμη και την άρνηση του προβλήματος γεγονός που αποδεικνύεται από την αδυναμία των συμπολιτών μας να ακολουθήσουν άμεσα και με πειθαρχία τις οδηγίες της επιστημονικής κοινότητας και του Υπουργείου Υγείας.
Τις προηγούμενες μέρες ζήσαμε την αδυναμία συμμόρφωσης στις εορταστικές εκδηλώσεις του Καρναβαλιού, τα γεμάτα καφε και μπαρ ενώ έκλειναν τα σχολεία για να περιοριστεί η εξάπλωση του υϊού και ενώ οι οδηγίες ανέφεραν με σαφήνεια πως πρέπει να περιορίσουμε τις κοινωνικές επαφές, και σήμερα μετά την προτροπή «μένουμε σπίτι» τις γεμάτες παραλίες, τα γεμάτα από κόσμο super market αλλά με ελαχιστα προϊόντα σε ράφια και τους εργαζόμενους σε αυτά να κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να καλύψουν τις ελλέιψεις και να μην δημιουργηθεί πανικός.
Το τι σημαίνουν οι όροι «καραντίνα» και τι «απομόνωση» πιθανώς να μην είναι οικείο σε πολλούς συμπολίτες μας και ίσως είναι χρήσιμο να πληροφορηθούν γιατί η ενημέρωση και η γνώση είναι σύμμαχος στην κατανόηση και αποδοχή. Με τον όρο «καραντίνα» αναφερόμαστε στο διαχωρισμό και περιορισμό της μετακίνησης ανθρώπων που πιθανώς έχουν εκτεθεί σε μεταδοτική ασθένεια για να εξακριβωθεί η πορεία της υγείας τους , μειώνοντας με τον τρόπο αυτό τον κίνδυνο μόλυνσης τους από άλλους. Ο ορισμός αυτός διαφέρει από την «απομόνωση» ο οποίος αναφέρεται στο διαχωρισμό των ανθρώπων που έχουν νοσήσει και έχουν διαγνωστεί με μεταδοτική ασθένεια από άτομα που δεν έχουν νοσήσει Πολύ συχνά οι 2 όροι χρησιμοποούνται εναλλακτικά.Η λέξη καραντίνα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Βενετία της Ιταλίας το 1127 σε σχέση με τη λέπρα και χρησιμοποιήθηκε ευρέως ως απάντηση στον Μαύρο Θάνατο. 300 χρόνια αργότερα, το Ηνωμένο Βασίλειο άρχισε να επιβάλλει την καραντίνα ως απάντηση στην πανώλη.Πρόσφατα η καραντίνα χρησιμοποιήθηκε ως μαζικό μέτρο στην Κίνα για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού-civid-19 , ενώ ζητήθηκε από όσους επέστρεψαν από την Κίνα στην πατρίδα τους να μείνουν σε κατ΄οικον περιορισμό- απομόνωση.
Η καραντίνα και η απομόνωση, ο αυτοπεριορισμός αυτή τη στιγμή είναι τα μοναδικά μέτρα που μπορούν να συμβάλλουν ώστε να μειωθεί η εξάπλωση του ιού, να νοσήσουν όσο το δυνατόν λιγότεροι συνάνθρωποί μας και να θρηνήσουμε όσο το δυνατόν λιγότερες ανθρώπινες ζωές,
Παράλληλα δημιουργούν μια τεράστια αποσταθεροποίηση καθώς δοκιμάζονται όλα εκείνα τα αγαθά που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε δεδομένα και τίθονται σε δοκιμασία μια σειρά από ικανότητες, αξίες και αρετές που μπορεί να διαθέτουμε και μας βοηθούσαν μέχρι τώρα να ανταπεξέλθουμε σε ότι μας συνέβαινε. Όσο πιο ενήμεροι είμαστε για τα συναισθήματα μας και για τις ικανότητες ή τις αρετές που θα δοκιμαστούν την επόμενη δύσκολη περίοδο θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη νέα αυτή δοκιμασία.
Ας φροντίσουμε λοιπόν :
– Να είμαστε ευγνώμονες για την κάθε μέρα.
– Να μην αφεθούμε στο μοιραίο ή παραιτηθούμε, αλλά να ζήσουμε όσο πιο δημιουργικά μπορούμε βρίσκοντας μικρες χαρές στην καθημερινότητα.
– Να αναλάβουμε την προσωπική ευθύνη για αυτό που μας αντιστοιχεί, αναγνωρίζοντας πως η ευθύνη κρύβει χαρά και ελευθερία .
– Να διατηρήσουμε τη διαύγεια, την τόλμη και τον ενθουσιασμό μας.
– Να εστιάσουμε στον εαυτό μας, να αναγνωρίσουμε την μοναδικότητά μας ως όντα συνειδητά και σκεπτόμενα που μπορεί να στοχάζεται σε ότι του συμβαίνει.
– Να διατηρούμε την επαφή με τα συναισθήματα μας, χωρίς να τα φοβόμαστε
– Να μπορούμε να μένουμε μόνοι μας να μη φοβόμαστε αλλά να χαιρόμαστε με τη μοναξιά μας.
– Να επιμένουμε στο να συνδεόμαστε με τους ανθρώπους με αληθινές και ουσιαστικές σχέσεις οι οποίες μας προσφέρουν ασφάλεια και λειτουργούν ως απανεμο λιμάνι στις μπόρες.
– Να είμαστε αλληλέγγυοι, να μπορούμε όχι μόνο να νιώθουμε αλλά και να εκφράζουμε την έγνοια προς τον συνάνθρωπο, ακόμα και αν αυτός είναι άγνωστος και παραμείνει άγνωστος., να μη φοβόμαστε τη διαφορετικότητα.
– Να μπορούμε να αντέχουμε, να περιέχουμε, να “μεταβολίζουμε” τα συναισθήματα των σημαντικών μας άλλων, ακόμη και αν μερικές φορές μας δυσκολεύουν.
-Να συνδεθούμε με τις προηγούμενες γενεές, τους μεγαλύτερους και τους ηλικιωμένους, που πρέπει να προφυλάξουμε, και τις επόμενες γενεές, τα παιδιά, που πρέπει να προστατεύσουμε.
-Να αντέξουμε τη ρευστότητα και την ασάφεια και να την κατανοήσουμε και να έχουμε υπομονή.
– Να μάθουμε να δεχόμαστε τον αποχωρισμό και την απώλεια, και να μπορούμε να βιώσουμε το πένθος για ότι που χάνουμε.
– Να συγχωρούμε αλλά και να μαθαίνουμε από τα λάθη μας.
– Να είμαστε ανοιχτοί στις προκλήσεις της ζωής, να παίρνουμε ρίσκα αλλά να είμαστε σε θέση να αντέχουμε πλήγματα, όπως είναι η ασθένεια, ή η απώλεια χωρίς να καταρρέουμε και χωρίς να αντιδρούμε με δυσπιστία, καχυποψία, και επιθετικότητα.
Κλείνοντας ας μην ξεχνάμε πως κάθε κρίση εκτός από κίνδυνος είναι και μια ευκαιρία για να συνδεθούμε εκ νέου με την προσωπική μας ιστορία, να επανασυνδεθούμε με τους ανθρώπους και το περιβάλλον με διαφορετικούς όρους κάνοντας όποια υπέρβαση θεωρούμε απαραίτητη που θα μας βοηθήσει όχι μόνο να ανταπεξέλθουμε αλλά και να βγούμε πιο δυνατοί και πιο ώριμοι. Η αναζήτηση του νοήματος ζωής είναι που ενισχύει την ανθεκτικότητα σύμφωνα με τον Cyrulink (2010). Ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα του ατόμου να ξεπερνάει τις δυσκολίες, να διατηρεί την επάρκειά του παρά τις αντιξοότητες, να «αναρρώνει», να συνέρχεται από το τραύμα, να δίνει νέο νόημα στην ύπαρξη του, ακόμη και αναθεωρώντας δεδομένα και αξίες που μέχρι τότε θεωρούσε αναντικατάστατα. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζει κανείς ποιες είναι οι θετικές του ιδιότητες που δεν χάθηκαν, ποιες είναι οι νέες δυνάμεις που ενεργοποιούνται από τις καινούριες εμπειρίες. Ο τρόπος που ο καθένας βιώνει την κρίση είναι που δημιουργεί το τραύμα και όχι αυτή καθ΄ αυτή η κρίση. Όταν το άτομο καταφέρει να βγει από το φαύλο κύκλο της θυματοποίησης και αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του, όταν δεν κυριευτεί από την περιρρέουσα μιζέρια αλλά εμπιστευτεί τις δικές του αξίες και την προσωπική του διαδρομή, όταν δεν μείνει στη ματαίωση αλλά βρίσκει τρόπους να χαίρεται και να ελπίζει, κάνοντας τη δική του υπέρβαση αποτελεί το μεγαλύτερο δώρο ζωής για το παιδί του.
Ας θυμηθούμε το κείμενο του Χαρούκι Μουρακάμι: « Όταν η καταιγίδα τελειώσει, δε θα θυμάσαι καν πως κατάφερες να επιβιώσεις. Δε θα είσαι καν σίγουρος ότι έχει τελειώσει. Αλλά ένα πράγμα είναι σίγουρο: ¨όταν βγεις από την καταγίδα δε θα είσαι ο ίδιος άνθρωπος με αυτόν που μπήκε. Και αυτό είναι το νόημα της καταιγίδας».
Το μήνυμα ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ είναι μήνυμα ΖΩΗΣ: μένουμε σπίτι για να υπερασπιστούμε τη ζωή τη δική μας, τη ζωή όσων αγαπάμε αλλά και όσων δεν γνωρίζουμε ως ελάχιστη προσφορά στο άνθρώπινο είδος.
Mάντζιου Βασιλική
Ψυχολόγος, Υπαρξιακή οικογενειακή θεραπεύτρια
Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής Παιδιών & Ενηλίκων
Phd(c) Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α