Εισήγηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο της Αντιπεριφερειάρχη Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος & Υποδομών Τ. Καλογιάννηγια το σχέδιο Π.Δ. ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ (Ιανουάριος 2019)
Με το, υπό διαβούλευση, σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος επιχειρείται ο χαρακτηρισµός της υδάτινης, χερσαίας και ευρύτερης περιοχής της λίµνης Παµβώτιδας (Ιωαννίνων), Π.Ε. Ιωαννίνων, ως «Περιφερειακό Πάρκο» και καθορίζονται χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης.
Σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία, ο χαρακτηρισμός μιας περιοχής ως «Περιφερειακό Πάρκο», γίνεται βάσει ειδικής έκθεσης που τεκμηριώνει την οικολογική σημασία και τις προστατευτέες αξίες της.
Χωρίς την ειδική αυτή έκθεση, οι όποιες ρυθμίσεις του, εν λόγω, Π.Δ. είναι αυθαίρετες, αφού δεν βασίζονται σε επιστημονικά στοιχεία.
Για τη θεσμοθέτηση της λίμνης, ως προστατευόμενη περιοχή, εκπονήθηκε Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, η οποία εγκρίθηκε το 2001 από το ΥΠΕΧΩΔΕ.
Βάσει της Ε.Π.Μ. με την 22943/5.6.2003 ΚΥΑ (ΦΕΚ 649 Δ/25.6.2003) χαρακτηρίσθηκε η Λίμνη Παμβώτιδα ως περιοχή οικοανάπτυξης, η οποία ακυρώθηκε, εν συνεχεία, από το Συμβούλιο της Επικρατείας, με την υπ’ αριθμ. 3595/2007 απόφαση για τυπικούς λόγους.
Επειδή, αφενός έχει μεσολαβήσει σημαντικό χρονικό διάστημα από την έγκριση της Ε.Π.Μ., αφετέρου έχουν προστεθεί τρείς νέες περιοχές Natura, για τις οποίες δεν έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις από τις προτεινόμενες χρήσεις γης και δραστηριότητες, επιβάλλεται να εκπονηθεί η ειδική έκθεση που προβλέπει η νομοθεσία, η οποία θα προτείνει, κατά τρόπο τεκμηριωμένο, το ενδεδειγμένο καθεστώς προστασίας της περιοχής και το εκδιδόμενο δυνάμει αυτής προεδρικό διάταγμα.
Ακόμη, ο βασικός κορμός του σχεδίου Π.Δ. και οι προτεινόμενες επιτρεπόμενες χρήσεις και περιορισμοί αποτελούν αποσπασματικά τμήματα του προηγούμενου (ολοκληρωμένου) κειμένου όπως διαμορφώθηκε σε συνεργασία των τοπικών φορέων (Ιούνιος 2013).
Συνοπτικές παρατηρήσεις επί των επιτρεπόμενων χρήσεων επιμέρους Ζωνών:
Στην υποζώνη Β.5.3. απαγορεύεται η έκδοση νέων οικοδομικών αδειών για την ανέγερση κτιριακών εγκαταστάσεων. Το παράδοξο είναι ότι, σύμφωνα με το πρόσφατο εγκεκριμένο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Ηπείρου (ΦΕΚ 286 ΑΑΠ/28.11.2018) προτείνεται η εκπόνηση Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για την περιοχή Λιμνοπούλας – Μάτσικα. Ειδικά για τον Μάτσικα πρέπει να εφαρμοστεί η σχετική πρόταση του Ρυθμιστικού Σχεδίου Ιωαννίνων, το οποίο προέβλεπε την εκπόνηση ειδικής μελέτης που θα καθορίσει τους όρους δόμησης (χαμηλά ύψη, υποχρεωτική στέγη κλπ), ώστε να επιτραπεί η ήπια δόμηση χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Έως την έγκριση της προαναφερόμενης μελέτης να ισχύουν οι χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης της ΖΟΕ Ιωαννίνων.
Για την υποζώνη Β.5.1. προτείνεται ότι έως την ολοκλήρωση και έγκριση της ειδικής μελέτης για το Μητροπολιτικό πάρκο να ισχύουν οι χρήσεις γης, όροι και περιορισμοί δόμησης της ΖΟΕ Ιωαννίνων.
Στο σημείο αυτό είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι όροι της ΖΟΕ μπορούν να τροποποιηθούν είτε με την εκπόνηση και εφαρμογή Τοπικού Χωρικού Σχεδίου είτε με την εκπόνηση και εφαρμογή του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για τη συγκεκριμένη περιοχή.
Τέλος, επισημαίνεται ότι το σχέδιο Π.Δ. εισέρχεται σε λεπτομέρειες καθορισμών χρήσεων γης, οι οποίες αποτελούν αντικείμενο πολεοδομικού σχεδιασμού, όπως τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) και τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (Τ.Χ.Σ.) και προκαταβάλουν το περιεχόμενο τους.
Ακόμη, δεν δίνονται ούτε οι ελάχιστες κατευθύνσεις για την εκπόνηση του Σχεδίου Διαχείρισης και των, υπό εκπόνηση, προγραμμάτων δράσης – προτεραιότητες που απαιτούνται για το Περιφερειακό πάρκο (π.χ. διαχείριση αλιείας, μελέτες οικοτουρισμού, βοσκοικανότητας, διαχείριση καλλιεργήσιμων εκτάσεων, διαχείριση επιφανειακών & υπόγειων υδάτων κ.α.)
Όπως προβλέπεται στις Γενικές Διατάξεις του σχεδίου Π.Δ. οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του Π.Δ. μπορούν να τροποποιηθούν από τις κανονιστικές πράξεις έγκρισης του πολεοδομικού σχεδιασµού, για τις ζώνες Α και Β μόνο για μεγαλύτερη προστασία της περιοχής, ενώ για τις ζώνες Γ και Δ σε περιοχές περιαστικού ελέγχου δόµησης γύρω από πόλεις και οικισµούς.
Πιο συγκεκριμένα και επιγραμματικά:
Ζώνη Α (Περιοχή προστασίας της φύσης) Υδάτινη περιοχή νήσου Ιωαννίνων, λίμνης Παμβώτιδας, παραλίμνιων εκτάσεων και εποχικών υγροτόπων)
Νησί Ιωαννίνων (υποζώνη Α3)
- Απαγορεύει τη δόμηση και την κατάτμηση γηπέδων. Προτείνεται να επιτραπεί η δόμηση σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και ταυτόχρονα να επιτρέπεται η ανακατασκευή των υφιστάμενων κτισμάτων για λόγους εκσυγχρονισμού, υγιεινής και ασφάλειας.
Περιοχές όπισθεν αναχωμάτων Αμφιθέας, Κατσικάς (υποζώνη Α4):
- Για τη δημιουργία του προτεινόμενου Περιβαλλοντικού Πάρκου (ΠΕ.Π.) θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ότι η ηλεκτροδότηση του πάρκου δεν θα γίνεται μόνο από Φ/Β στη στέγη αλλά θα επιτρέπεται η σύνδεση με τα υφιστάμενα δίκτυα ηλεκτρισμού καθώς και η χρήση άλλων μορφών Α.Π.Ε όπως π.χ. της γεωθερμίας.
Αγροτική περιοχή Καστρίτσας (υποζώνη Α6):
- Προτείνεται -εκτός των αναφερομένων- να επιτραπεί η χρήση κατάλληλων τρόπων άρδευσης με σκοπό την εξοικονόμηση νερού και την προστασία από τη ρύπανση.
Ζώνη Β (χερσαία και υδάτινη περιοχή δασών, δασικών εκτάσεων σε επαφή με τη λίμνη( (π.χ. περιοχή ΟDEON, πάρκο Κατσάρη, Μάτσικας, Λογγάδες, Μιτσικέλι, Κρύα, ΚρανούλαΛαψίστα, Ασβεστοχώρι, Κόντσικακλπ)
Σε όλη τη Ζώνη Β, προτείνονται:
- να επιτραπεί η κατάτμηση και η δόμηση γηπέδων σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για προτεινόμενα έργα/δραστηριότητες διαχείρισης υδάτων και αποβλήτων καθώς και των τυχόν έργων που θα προταθούν από το Διαχ. Σχέδιο και τα προγράμματα δράσης.
- Να επιτραπεί η ανέγερση κατοικίας και κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με τους ισχύοντες περιορισμούς (ΖΟΕ, Δασική νομοθεσία)
- Να επιτρέπονται εκτός των εργασιών και οι απαραίτητες εγκαταστάσεις και υποδομές εγγειοβελτιωτικών εργασιών και έργων προστασίας και ανάδειξης της λίμνης.
Ειδικότερα:
Λογγάδες, γη υψηλής παραγωγικότητας (υποζώνη Β2)
Να επιτραπούν:
- τα έργα και δραστηριότητες που αποσκοπούν στον περιορισμό της εισόδου ρυπαντικών φορτίων απευθείας στην υδάτινη έκταση της λίμνης (όπως λεκάνες καθίζησης).
- οι γεωργικές αποθήκες και θερμοκήπια χαμηλής κάλυψης
- η χρήση κατάλληλων τρόπων άρδευσης με σκοπό την εξοικονόμηση νερού και την προστασία από τη ρύπανση
Ζώνη Γ: (Ζώνη προστασίας οικοτόπων και ειδών) (περιοχή Λεκανοπεδίου κυρίως εντός ΖΟΕ, περιβάλει τους οικισμούς και τις ζώνες Α και Β)
Εκτός των αναφερομένων θεωρούμε κρίσιμο να επιτραπούν:
- η εγκατάσταση βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων έως και μέσης όχλησης (χαμηλής και μέσης) και τα παραγόμενα υγρά απόβλητα πριν την τελική τους διάθεση να υπόκεινται σε τριτοβάθμια επεξεργασία.
Γ. Γενικές Διατάξεις
Εκτός των αναφερομένων στις γενικές διατάξεις προτείνεται να προστεθούν:
- να επεκταθεί η προβλεπόμενη, από το σχέδιο Π.Δ., εγκατάσταση Α.Π.Ε. και στις άλλες ζώνες εντός του Περιφερειακού Πάρκου, εφόσον έχουν τουλάχιστον άδεια παραγωγής ή περιβαλλοντική αδειοοδότηση
- να είναι επιτρεπτή η εγκατάσταση της απαραίτητης υποδομής (όπως μόνιμο τηλεμετρικό σύστημα παρακολούθησης, παρατηρητήρια κ.λπ.), για την επόπτευση του χώρου, την περιβαλλοντική ενημέρωση, τη σήμανση και τις λοιπές λειτουργίες στο σύνολο των περιοχών των ζωνών της Προστατευόμενης Περιοχής.