Θετική γνωμοδότηση για τη Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Χωρικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης στη σημερινή της συνεδρίαση γνωμοδότησε θετικά επί του φακέλου της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) του έργου: «Μελέτη αντιπλημμυρικής προστασίας Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων, Δ.Ε. Ιωαννιτών, Ανατολής, Μπιζανίου, Παμβώτιδος, Περάματος του Δήμου Ιωαννιτών και Δ.Ε. Πασσαρώνος του Δήμου Ζίτσας, Π.Ε. Ιωαννίνων, Περιφέρειας Ηπείρου».
***
Το έργο «Μελέτη Αντιπλημμυρικής Προστασίας του Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων» αφορά ένα συνολικό σύστημα τεχνικών παρεμβάσεων για την πρόληψη, ανάσχεση και ελεγχόμενη απορροή των πλημμυρικών παροχών εντός της λεκάνης απορροής της Λίμνης Παμβώτιδας και των συμβαλλουσών τάφρων που τη διοχετεύουν. Η μελέτη συνιστά την πρώτη ολοκληρωμένη τεχνική τεκμηρίωση που εξετάζει το σύνολο των υδρολογικών, υδραυλικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων του λεκανοπεδίου, συνδέοντας τα επιμέρους έργα (τάφροι, σήραγγες, συλλεκτήρες, έργα φερτών) σε ένα ολοκληρωμένο αντιπλημμυρικό σύστημα.
Κεντρικός στόχος είναι η προστασία της πόλης των Ιωαννίνων και των λοιπών οικιστικών ενοτήτων (Κατσικάς, Ανατολή, Ελεούσα, Νεοχωρόπουλο, Περάμα κ.ά.), καθώς και η περιορισμένη εκδήλωση πλημμυρικών επεισοδίων σε περιοχές γεωργικής γης και παραλίμνιων ζωνών, ιδίως κατά τα έντονα
υδρομετεωρολογικά φαινόμενα που εμφανίζονται ολοένα συχνότερα λόγω της κλιματικής μεταβλητότητας. Η μελέτη λαμβάνει υπόψη το ιστορικό πλημμυρών του λεκανοπεδίου (ιδίως τις περιόδους 2010–2015 και 2019– 2023), κατά τις οποίες καταγράφηκαν σημαντικές υπερχειλίσεις τάφρων, αποκοπές απορροής και ανεπάρκεια φυσικής εκτόνωσης. Η βασική φιλοσοφία είναι η οριοθέτηση φυσικών ροών, η βελτιστοποίηση απορροής μέσω διευθετήσεων και τεχνικών έργων, η αντιμετώπιση στενωτικών σημείων, η συγκράτηση φερτών, και η προστασία της Λίμνης Παμβώτιδας από υπερβολικά εισερχόμενους όγκους νερού και φερτών υλών.
Τα βασικά στοιχεία των προτεινόμενων έργων είναι τα ακόλουθα:
Τάφρος Σήραγγα Λαγκάτσας
Προτείνεται διαμόρφωση και διεύρυνση της διατομής της, ώστε να επιτυγχάνεται παροχετευτικότητα επαναφοράς Τ=50 έτη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της υδρολογικής προσομοίωσης. Η υδραυλική διάταξη συνδυάζεται με σήραγγα εκτροπής, η οποία θα επιτρέπει την ελεγχόμενη αποφόρτιση της τάφρου κατά τη διάρκεια ακραίων επεισοδίων, με στόχο την προστασία του αστικού ιστού και την ισορροπία στάθμης στη λίμνη. Τα συνοδευτικά έργα περιλαμβάνουν τεχνικά διέλευσης, αναχώματα και
διαμορφώσεις πρανών με περιβαλλοντικά ήπιες τεχνικές (λιθορριπές, βλάστηση, προστασία με συρματοκιβώτια).
Τάφρος 2Τ
Η τάφρος 2Τ συγκεντρώνει απορροές από την κεντρική ζώνη του λεκανοπεδίου και
λειτουργεί ως δευτερεύων αγωγός εκτόνωσης προς το δίκτυο της Παμβώτιδας. Η μελέτη προβλέπει αναδιαμόρφωση της διατομής, καθαρισμό και απομάκρυνση φερτών, ενίσχυση των πρανών και αποκατάσταση της συνέχειας ροής σε θέσεις όπου έχουν διαπιστωθεί αστοχίες ή αυθαίρετες επιχώσεις. Ο σχεδιασμός βασίζεται σε παροχές υπολογισμού Τ=25 και Τ=50 ετών, εξασφαλίζοντας δυνατότητα ασφαλούς εκτόνωσης των παροχών υπό συνθήκες υψηλής στάθμης της λίμνης.
Τάφρος 7Τ και 7Τ-2
Οι τάφροι αυτές εξυπηρετούν τις ανατολικές και νοτιοανατολικές υπολεκάνες, όπου εντοπίζονται σημαντικές επιφανειακές απορροές. Η ΜΠΕ προτείνει διευθετήσεις με ήπια τεχνικά έργα, αποκατάσταση φυσικών κοιτών και κατασκευή μικρών έργων διέλευσης. Η 7Τ-2 λειτουργεί ως συμπληρωματική εκτόνωση της 7Τ, αποτρέποντας την εκδήλωση τοπικών πλημμυρικών φαινομένων στην περιοχή Ανατολής–Κατσικά–Νεοχωρόπουλου.
Τάφρος Λαψίστας
Η τάφρος Λαψίστας εξυπηρετεί τις απορροές της δυτικής υπολεκάνης και παρουσιάζει έντονα φαινόμενα στερεομεταφοράς. Προβλέπεται η κατασκευή έργων συγκράτησης φερτών, καθαρισμός της κοίτης, αποκατάσταση φυσικών πρανών και ενίσχυση της ευστάθειας στις θέσεις εξόδου προς το πεδινό τμήμα. Το έργο αυτό κρίνεται καίριο για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του συστήματος, καθώς η στερεομεταφορά συνδέεται άμεσα με την απόθεση εντός της Λίμνης Παμβώτιδας και την υποβάθμιση της οικολογικής της κατάστασης.
Έργα συγκράτησης φερτών υλικών
Η ΜΠΕ προβλέπει ειδικά φράγματα συγκράτησης φερτών, κατασκευασμένα από οπλισμένο σκυρόδεμα ή λιθορριπή, σε επιλεγμένες θέσεις των ρεμάτων–ταφρών Λαψίστας, Λαγκάτσας και 2Τ. Τα έργα αυτά θα επιτρέπουν την παγίδευση μεγάλων φερτών και τη σταδιακή καθίζηση των λεπτόκοκκων υλικών, με δυνατότητα περιοδικού καθαρισμού και ελέγχου.
Αντιμετώπιση αυξημένων εισροών στη Λίμνη Παμβώτιδα
Η λίμνη αποτελεί τον τελικό αποδέκτη του συστήματος απορροής και η ισορροπία της εξαρτάται από τις παροχές εισόδου–εξόδου. Η ΜΠΕ προτείνει τεχνικά έργα ελέγχου εισροών και ρυθμίσεις λειτουργίας στις εξόδους τάφρων, ώστε να αποφεύγεται η απότομη ανύψωση της στάθμης. Προβλέπεται επίσης η εγκατάσταση συστήματος τηλεμετρίας με αισθητήρες στάθμης και παροχής, συνδεδεμένων με το δίκτυο της Περιφέρειας Ηπείρου και των Υπηρεσιών Πολιτικής Προστασίας.
Θετική γνωμοδότηση για σύστημα αντλησιοταμίευσης στο «Πουρνάρι»
Η Επιτροπή γνωμοδότησε θετικά – με όρους- επί φακέλου Μελέτης για τη ΜΠΕ του έργου: « Εγκατάσταση προτεινόμενου συστήματος αποθήκευσης με τη μέθοδο της αντλησιοταμίευσης , μέγιστης ισχύος έγχυσης 375 MW και εγγυημένης χωρητικότητας 2500MWh, στη θέση «Πουρνάρι», Δ.Ε. Ξηροβουνίου, Βλαχερνών του Δήμου Αρταίων».
Στοιχεία του έργου:
Το έργο αφορά στην εγκατάσταση αντλησιοταμιευτικού συστήματος υβριδικού τύπου, μέγιστης ισχύος έγχυσης 375 MW και εγγυημένης χωρητικότητας 2.500 MWh, στη θέση «Πουρνάρι». Ως κάτω δεξαμενή επιλέγεται η υφιστάμενη τεχνητή λίμνη του Πουρναρίου, ενώ θα κατασκευαστεί άνω δεξαμενή σε υψόμετρο περίπου 600 m.
Η βασική αρχή λειτουργίας του έργου συνίσταται στην εναλλασσόμενη άντληση και εκφόρτιση υδάτων μεταξύ άνω και κάτω ταμιευτήρα, μέσω αναστρέψιμων υδροηλεκτρικών μονάδων. Κατά τις ώρες χαμηλής ζήτησης ή υψηλής παραγωγής ΑΠΕ, η εγκατάσταση αντλεί νερό προς τον άνω ταμιευτήρα. Κατά τις ώρες αιχμής ή χαμηλής παραγωγής ΑΠΕ, το νερό εκφορτίζεται μέσω υδροστροβίλων, παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια που διοχετεύεται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα.
Η αντλησιοταμίευση αποτελεί την πλέον ώριμη και διαδεδομένη τεχνολογία μεγάλης κλίμακας αποθήκευσης ενέργειας, προσφέροντας:
- σταθεροποίηση του ηλεκτρικού δικτύου,
- απορρόφηση πλεονάζουσας παραγωγής ΑΠΕ,
- παροχή επικουρικών υπηρεσιών (ρύθμιση συχνότητας, τάσης),
- άμεση διαθεσιμότητα ισχύος σε περιόδους αιχμής ή ανάγκης.
Σύμφωνα με την ανάλυση της ΜΠΕ, το έργο συνεισφέρει στη μεγιστοποίηση της διείσδυσης αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών, οι οποίοι παρουσιάζουν διακυμάνσεις παραγωγής. Η αποθήκευση ενέργειας σε ώρες χαμηλής ζήτησης επιτρέπει την αξιοποίησή της σε ώρες αιχμής, εξισορροπώντας τις διακυμάνσεις και μειώνοντας την ανάγκη ενεργοποίησης θερμικών μονάδων.
Άλλες αποφάσεις
Η Περιφερειακή Επιτροπή γνωμοδότησε επίσης θετικά για τις ΜΠΕ των έργων:
- «Επέκταση πτηνοτροφικής μονάδας με αύξηση δυναμικότητας από 34.348 σε 112.348 (749 Ι.Ζ.) ωοτόκων ορνίθων, ήτοι 28.848 σε κλωβοστοιχίες και 83.500 σε αχυρώνα, στη θέση «Κασιδιάρης» , Τ.Κ. Μπάφρας, Δήμου Ιωαννιτών,
- «Ε.Π.Ο. υπάρχουσας χοιροτροφικής μονάδας, δυναμικότητας 350 χοιρομητέρων με τα παράγωγα τους, μέχρι τελικής πάχυνσης (3.200 χοιρίδια), με υδρογεώτρηση, στη θέση «Ραμαντάδες» αγροκτήματος «Κανεσιοί» της Τ.Κ. Καλαμιάς , Δήμου Αρταίων.
- «Υφιστάμενες γραμμές Μεταφοράς (ΓΜ) Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας (τμήμα Δ), στην Π.Ε. Ιωαννίνων, Δήμοι Ιωαννιτών, Βορείων Τζουμέρκων, Δωδώνης, Ζαγορίου, Ζίτσας, Μετσόβου και Πωγωνίου, στην Π.Ε. Άρτας, Δήμοι Αρταίων, Γεωργίου Καραϊσκάκη, Κεντρικών Τζουμέρκων και Νικολάου Σκουφά, στην Π.Ε. Ηγουμενίτσας, Δήμοι Ηγουμενίτσας, Σουλίου και Φιλιατών και στην Π.Ε. Πρέβεζας, Δήμοι Πρέβεζας, Ζηρού και Πάργας, Περιφέρειας Ηπείρου».
- Για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για την πολεοδόμηση της 6ης Πολεοδομικής Ενότητας του Δήμου Ηγουμενίτσας.
- Για τον χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών στον Αμβρακικό κόλπο, της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και των Περιφερειακών Ενοτήτων Πρέβεζας και Άρτας της Περιφέρειας Ηπείρου, με φορέα διαχείρισης την εταιρεία: «ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» με δ.τ. «Π.Ο.Α.Υ. ΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ Α.Ε.» .